Abu Ali ibn Sino
oʻrta osiyolik qomusiy olim, tabib va faylasuf (t. 980–1037)
Abu Ali ibn Sino (18-iyun 980-yil; 16-avgust 1037-yil) – Oʻrta Osiyolik buyuk qomusiy olim, tabib va faylasuf. Gʻarbda Avitsenna (inglizcha: Avicenna) nomi bilan mashhur.
Abu Ali ibn Sino | |
Vikipediyadagi maqola | |
Vikimanbadagi asarlar | |
Vikiombordagi fayllar |
A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
Iqtiboslar
tahrirlash- Agar doʻstlik savdo-sotiqqa oʻxshab, ehtiyojga qarab axtarilsa, zarurat tugʻilmagan chogʻda doʻstni nazarga ilmay, tashlab ketilsa, bu qanday doʻstlik boʻldi endi![1]
- Agar havoda chang va tutun bo‘lmasa edi, kishi ming yil yashagan bo‘lardi[2].
- Agar kelajagim xayrli boʻlsa edi, mayli tinchgina, bemalol tirikchiligimni qilaverar edim. Bordi-yu agar unday boʻlmasa, ming koʻz bilan yigʻlardim[2].
- Aql tarozusida tortib koʻrilmagan har qanday bilim asossizdir. Shu bois mantiq ilmini oʻrganmoq juda muhim[1].
- Badantarbiya bilan mashgʻul boʻlinsa, hech qanday dori-darmonga zarurat qolmaydi, buning uchun muayyan bir tartibga rioya qilmoq ham shart[1].
- Badantarbiyani tark etgan odam aksari xarob boʻladi, zero harakatsiz qolgan aʼzolarning quvvati zaiflashadi[1].
- Bekorchilik va aysh-ishrat nafaqat nodonlikka olib keladi, ayni vaqtda kasallikning tugʻilishiga ham sabab boʻladi[1].
- Bir kishi sen bilan munosabatida xato qilsa-yu, senga uzr bayon etsa, uzrini qabul qilishni kechiktirma![2]
- Boylikni topishibdi-yu aql-idrokni yoʻqotishibdi. Ajabo, topgan narsalari bilan yoʻqotgan narsalarining bahosi bir xilmidi?[2]
- Boshqalarda koʻrganni juda qattiq istamaslik ham qanoat hisoblanadi[2].
- Donishmandlik bizga hayot soʻqmoqlarida ulugʻ saodatni hozirlab inʼom etuvchi vositadir[1].
- Doʻstimki, dushmanimga doʻstlik qilarkan, uni men do‘st hisoblamayman. Zaharga qoʻshilgan shakardan ehtiyot boʻl[2].
- Hakimning uch quroli bor: so‘z, giyoh va tigʻ[1].
- Haqiqatni ochinglar, toʻgʻri yoʻldan yuringlar. Bir-biringizdan ilm oʻrganib, kamol topishingiz uchun dil pardasini ochib tashlanglar[2].
- Haqiqiy baxt – borliqning yaratilish hikmatini anglagan holda Yaratganga yoʻnalib, unga ishonish, ilohiy olamni tafakkur qilishdir[3].
- Har kim hodisalardan ibrat ola bilsa, boshi qattiq otga oʻxshagan bu falak unga boʻysuna beradi[2].
- Hayo – insonning abadiy goʻzalligi va latofatidir. Hayosiz yuz jonsiz jasadga oʻxshaydi[2].
- Ilm – narsalarni inson aqli yordami bilan oʻrganishlikdir[2].
- Inson toki oʻzini mayda gap, oʻchakish, janjal, shikoyat, norozilik, oh-u vohlardan ozod qilolmas ekan, u iflos va pastlik tabiatidan xalos boʻlolmaydi[2].
- Keksaygan odam yoshlik oʻtida yonolmaydi[2].
- Kishi uchun eng foydali, dilni yorituvchi narsa qanoatdir. Eng zararli va nafratli narsa hirs va gʻazabdir[2].
- Kundalik rizq koʻp, qaygʻuraverma. Shu bilan birga mol orttiraman, deb oʻzingni koʻp qiynaverma. Chunki har kim oʻz nasibasidan ortiq bitta ham don yeya olmaydi[2].
- Men koʻp joylarni kezdim va olam ahvoliga qaradim. Unda hayronlik kaftini iyagiga tirovchidan yoki pushaymonlik barmogʻini tishlab turuvchidan boshqani koʻrmadim[2].
- Minglab nafar ulugʻ zotlar borliqdan yoʻqlikka ketdilar. Axir bu ulugʻ zotlarning birortasi ham yoʻqlikdan borliqqa qaytib kelmayaptilar-ku[2].
- Mol-dunyoying seni aldamasin, chunki asragan mol-dunyoying boshqalarniki boʻladi. Ularni sarf eta olsang, oʻsha seniki boʻladi[2].
- Odamlarning botiri kelajakdagi ishlardan qoʻrqmaydi. Kamolot hosil qilishdan chetlangan kishi odamlarning eng qoʻrqogʻidir[2].
- Qora tuproq qaʼridan tortib, to Zuhal choʻqqisigacha boʻlgan dunyoning hamma mushkul masalalarini hal qildim. Men har qanday makr va hiyla tuzogʻidan qutilib chiqa oldim-u, ammo oʻlim tugunini yecha olmadim[2].
- Quruq gapning oʻzi hech qachon dalil boʻlolmaydi[2].
- Quyosh koʻrlarga koʻrinmay berkinganidek, johillarga ham dunyoda toʻgʻri yoʻl belgilari koʻrinmay qoladi[1].
- Ruh – shamchiroqqa, bilim – ana shu shamchiroqdan taralayotgan yogʻduga, Allohning zakosi – moyga oʻxshaydi. Shamchiroq yonishdan toʻxtamas ekan – sen tiriksan. Agar u oʻchsa – sen halok boʻlasan[1].
- Taroq aslida sochni tartibga solish uchun ishlatiladi-yu, ammo shu bilan birga u sochlarning baʼzilarini joyidan yulib tushiradi[2].
- Vahimaning oʻzi yarim kasallikdir. Xotirjamlik yarim sogʻlikdir. Sabr esa shifoning boshlanishidir[4].
- Yaxshiliklarning eng foydalisi sadaqadir[2].
- Yolg‘izlik halokatga olib keladi. Zero, inson oʻziga kerakli narsalarni faqat jamiyat yordamida qoʻlga kiritishi mumkin[1].
- Yordam berishning goʻzalligi undan kishining tasalli topishida koʻrinadi[2].
Oʻ
tahrirlashGʻ
tahrirlash- G‘azab irodasi kuchli odamga roʻpara kelolmaganidek, irodasi kuchsiz odamga ham roʻpara kelolmaydi[2].
Sh
tahrirlash- Shodli va qaygʻuli paytlarida dilini kuduratdan tozalab, sof doʻstlikni saqlab qolgan kishi chin do‘st hisoblanadi[2].
Ch
tahrirlashManbalar
tahrirlash- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Ziyouz.uz – Ziyo istagan qalblar uchun!
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.
- ↑ Sanjar Xoʻja. Hayotimiz kengurulari. Abdugʻafur Iskandar, Sanjar Said: . Toshkent: Muharrir nashriyoti, 2022 — 160-bet.
- ↑ Anvar Ahmad. Saodatga yetaklovchi hikmatlar, (birinchi kitob), Toshkent: "Sano-standart" nashriyoti, 2018 — 320-bet.