Pahlavon Mahmud

Xorazmlik fors shoiri, maʼrifatparvar, faylasuf va soʻfiy

Pahlavon Mahmud (forscha: پهلوان محمود‎; tojikcha: Pahlavon Mahmud; 1247-yil —1326-yil) – Xorazmlik fors shoiri, maʼrifatparvar, faylasuf va soʻfiy. Xorazm va forslarning milliy qahramoni.

Pahlavon Mahmud
Vikipediyadagi maqola


  • Donish erur otgan oʻqim nishoni,
    Dadillik manbai bilimim koni.
    Ezgulik osmonini mahbusiman,
    Zanjirim fanoyu samo ummoni[4].
  • Doʻstim ertalikning gʻamini yema,
    Bu bir naqd nafsni gʻanimat bilgil[5].
  • Do‘st uyida mehmon boʻlgan vaqtingda qoʻlingni, koʻzingni, tilingni tiya bil[1].
  • Ey charxi falak, zamonayi dunparvar,
    Teskari yurishing toʻgʻriga xatar:
    Nodon bosh ustidayu, dono poymol,
    Yo rab, bu falakni et zeru zabar[6].
  • Ishqsiz kamol boʻlmas ushbu olamda[7].
  • Kimdaki boʻlmasa zamona gʻami, Yo olamdan emas, yo emas odam[1].
  • Koʻnglimizga qoʻnmas birovdan gʻubor,
    Bizdan ham birovga yetishgay ozor[1].
  • Koʻzgumga berardim kechqurun sayqal,
    Boqdim unga tiniq boʻlgan bir mahal.
    Shuncha koʻp koʻrindi oʻz aybimki, men,
    Oʻzgalar aybini unutdim tugal[8].
  • Mevali daraxt man har bir oʻtkinchi —
    Tosh otib oʻtsa ham menga boʻlmas or[9].
  • Nomard xizmatiga yondoshma zinhor[10].
  • Olam fili qaytarolmas jur’atimiz,
    Charxdan zoʻrroq shavkatimiz – qudratimiz.
    Gar chumoli kirib qolsa safimizga,
    Sher etajak uni darhol davlatimiz[11].
  • Olam ishi boshida bo‘lmaydi bir mard,
    Nomardning boshidan chiqarardi gard.
    Olam ishi doimo misli nard o‘yin;
    Nayrang bilan yutadi mardlarni nomard[10].
  • Oqil ahli hirsga giriftor boʻlmas,
    Hasad qilgan bilan tillo xor boʻlmas.
    Nomard – it kabidir, mard buyuk daryo,
    Daryo it damidin hech murdor boʻlmas.[1][10].
  • Podsholik istasang boʻl el gadosi,
    Oʻzingni unut-u boʻl el oshnosi.
    El toj kabi boshga koʻtarsun desang,
    El qoʻlin tutginu boʻl xokiposi[12].
  • Yengil oʻtsin desang oʻz kuningni sen,
    Yomon bilan ulfat boʻlma, yur yiroq,
    Yoʻlingga don sochib qoʻyadi tuzoq
    Yoyni egri koʻrib, toʻgʻriligidan
    Oʻq undan qanchalik qochganiga boq[13].
  • Yoinki bir asr zindonda yotmoq,
    Nodon suhbatidan koʻra yaxshiroq[1][14].
  • Yoyni egri koʻrib, toʻgʻriligidan oʻq undan qanchalik qochganiga boq[1].
  • Shikoyat qilma, ey tamagir, nopok,
    Tuproqdan or etma, chunki oʻzing xok!
    Choʻpni ham eltolmas bu suvdan hech kim,
    Gavhar senga boʻlsin, menga bas xoshok![15]

Manbalar

tahrirlash
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet. 
  2. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 157.
  3. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 102.
  4. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 21.
  5. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 175.
  6. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 65.
  7. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 89.
  8. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 98.
  9. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 195.
  10. 10,0 10,1 10,2 Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 82.
  11. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 78.
  12. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 72.
  13. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 106.
  14. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 64.
  15. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 161.
  16. Mashriqzamin hikmat boʻstoni, s. 145.

Manbalar

tahrirlash