Buzurgmehr
Davlat arbobi va ijodkor. Xusrav I Anushirvonning vaziri (531–579)
Buzurgmehr – davlat arbobi, ijodkor. Xusrav I Anushirvon davrida (531–579-yillar) vazirlik qilgan. Otasi Baraka sosoniy hukmdorlarning nadimlaridan edi.
| Buzurgmehr | |
| |
 Vikipediyadagi maqola
| |
 Vikiombordagi fayllar
|
Iqtiboslar
tahrirlash- Anushirvon Buzurgmehrdan: „Muloyimlik nima?“ deb soʻradi. U dedi: „Muloyimlik axloq dasturxonining tuzi. Hilm, yaʼni muloyimlik soʻzini teskari uqisang, milh, yaʼni tuz boʻladi. Hech bir ovqat tuzsiz taʼmga ega boʻlmaydi. Hech bir xulq ham hilm, yaʼni muloyimliksiz kamol topolmaydi!“ Anushirvon yana undan: „Muloyimlikning belgilari qanday boʻladi?“ deb soʻradi. „Uning uch alomati boʻladi“, – deb javob berdi Buzurgmehr, – birinchi – birov senga qovogʻini solsa yoki achchiq soʻzlarni aytsa ham, unga nisbatan shirin soʻz aytasan, agar u oʻz feʼli bilan xafa qilsa, uni xursand qilishga urinasan. Ikkinchi – gʻazab oʻt olib, osmonga oʻrlagan paytda ham, sukut qilib, xomush boʻlib turasan. Uchinchi – biror kimsa kirdikori bilan gʻazabga loyiq boʻlsa ham gʻazabni ichga yutib, oʻzingni bosasan!"[1]
- Anushirvon Buzurgmehrdan soʻradi:
– Shijoat nima? Buzurgmehr unga:
— Yurakning quvvati! – deb javob berdi. Anushirvon yana undan:
— Nega qoʻlning quvvati emas? – deb soʻradi.
— Agar yuraqda quvvat boʻlmasa, – deb javob berdi Buzurgmehr, – qoʻlda ham quvvat boʻlmaydi, qoʻl quvvati yurak quvvatiga bogʻliq![1]
- Bir kuni Buzurgmehrdan: „Soʻzlash yaxshimi yoki sukutmi?“ deb soʻradilar. U esa: „Soʻzlash!“ – deb javob berdi. Undan: „Nega boʻlmasa oʻtmish hakimlari doimo aksini aytib keldilar?“ deb soʻrashdi. Buzurgmehr: „Soʻzlash afzal deganimning maʼnosi shuki, agar bu vosita boʻlmaganda edi, sukutdagi beqiyos xislatlar ochilmay qolardi!“ – deb javob berdi[1].
- Bu dunyoning adolatsizligi shundaki, u insonni mehnatiga yarasha taqdirlamaydi: yo xizmatini oshirib baholaydi, yo kamsitib[2].
- Buzurgmehrdan so‘radilar: «Odam uchun eng bebaho narsa nima?» Aytdi: “Aql!” Yana so‘radilar: «U bo‘lmasa-chi?» Aytdi: «Odob va axloq». So‘radilar: «U ham bo‘lmasa-chi?» Aytdi: «Ko‘rkam hulq». So‘radilar: «U ham bo‘lmasa-chi?» Aytdi: “Boylik”, chunki boylik bilan yaxshilik qilib, har turli toifalar ichida tinch yashash mumkin. Yana suradilar: «U ham bo‘lmasachi?» Aytdi: «Jimlikni odat etish, chunki jim turish bilan odamning ayblari ochilmaydi va o‘zgalar taʼnasini va malomatini eshitmaydi?». So‘radilar: «U ham bo‘lmasa-chi?» Aytda; «Chaqmoq va yashin yaxshi, chunki yuqoridagi shuncha xislatlardan birortasi bo‘lmagan odamning chaqmoq va yashin o‘ti ostida ulgani maʼqul!»[1]
Gʻ
tahrirlash- Gʻazab, takabburlik va nojoʻya harakat odamga alam va pushaymonlik keltiradi[2].