Bobur
Boburiylar sulolasi asoschisi, sarkarda, tarixchi, shoir (1483–1530)
Bobur (taxallusi; toʻliq ismi Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo; 14-fevral 1483 – 26-dekabr 1530) – oʻzbek mumtoz adabiyotining yirik vakili, buyuk shoir, tarixchi, geograf, davlat arbobi, isteʼdodli sarkarda, boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda.
| Bobur | |
| |
 Vikipediyadagi maqola
| |
 Vikiombordagi fayllar
|
| A B D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V X Y Z Oʻ Gʻ Sh Ch Ng |
Iqtiboslar
tahrirlash- Ahbobo, yigʻilmoqni farogʻat tutingiz,
Jamiyatingiz borini davlat tutingiz[1]. - Aytishlaricha, izzat va ulugʻlikning sabablari beshtadir, yaʼni mazkur beshta sifat kimda boʻlsa, u odam ulugʻlik va izzat otiga minadi. Ular quyidagilardir: toʻgʻri soʻzlik, sirini yashira bilish, vaʼdaga vafo, nasihatni qabul qilish va omonatga xiyonat qilmaslik[1].
- Beqayd menu xarobi sim ermasmen,
Ham mol yigʻishturar laim ermasmen[1]. - Birovningkim birovdin koʻngli qolur,
Kishi yuz soʻz bila koʻngulni olur[1]. - Bulmadim umrimda bir dam xotiri xurram bila,
Gar iliqdin kelsa bir damni kechurmang gʻam bila[1].
- Davlatqa yetib mehnat elini unutma,
Bu besh kun uchun uzungni asru unutma[1]. - Davlat uchun koʻngilni zor etma,
Izzat uchun oʻzingi xor etma[1]. - Demang tarki ishqini qil ixtiyor,
Bu ishda mening ixtiyorim qani[1].
- Garchi zohirin toʻgʻridindur nafs,
Jaʼling uyida oʻgʻridindur nafs.
Nafs tavsanini rom qil oʻzingga,
Qodir ul har va soʻz desang soʻzingga.
- Har kimki vafo qilsa, vafo topqusidur,
Har kimki jafo qilsa, jafo topqusidur.
Yaxshi kishi koʻrmagay yomonligʻ hargiz,
Har kimki yomon boʻlsa, jazo topqusidur[1].
- Mardona boʻl, emdi yaxshidur ish kelishi,
Tangriga seni, elni senga topshirdum[1]. - Men ota va aka sifatida koʻrgan barcha yaxshi va yomon narsalar haqida xabar berdim va qarindosh va notanish odamning har bir xatosi va qadr-qimmatining ahamiyati toʻgʻrisida gapirib berdim.
- Nafs dushmandurur yaqin bilgil,
Doʻstum bu soʻzumni chin bilgil[1]. - Nafs yogʻisin magʻlub etgil,
Ishlaringai borini xoʻb etgil[1]. - Nega nafsingga boʻlursan tobeʼ,
Nega umringni qilursan zoe?![2]
- Ozor ila necha guftugu qilgʻaysiz,
Ozurda boʻlurni justuju qilgaysiz[1].
- Qolmadi hurmat ahli olamda,
Olamu olam ahlidin yuv ilik[1].
- Yod etmas emish kishini gʻurbatga kishi,
Shod etmas emish koʻngulni mehnatda kishi.
Koʻnglum bu gʻariblikda shod ulmadi, oh,
Gʻurbatda sevinmas emish albatta kishi[1]. - Yolgʻon soʻz ila itob etarsen,
Yuz qahr birla xitob etarsen.
Gar yalgʻoni boʻlsa zohir, ey doʻst,
Sharmanda boʻlursen oxir, ey doʻst[1]. - Yonmagʻil aytgon hadisingdin,
Tonmagal aytgʻon hadisingdin[1]. - Yoz fasli, yer vasli, doʻstlarning suhbati,
Sheʼr bahsi, ishq dardi, bodaning kayfiyati.
Doʻstlarning suhbatida nexush oʻlgʻay bahsi sheʼr,
To bilingay har kishining tabʼi birla holati[1]. - Yuz xayfki zoeʼ oʻtibdur umri aziz,
Afsuski botil boradur umri aziz[1].
Boburnomadan
tahrirlash- Bularning barchasini shikoyat qilish uchun yozmadim: men haqiqatni yozdim. Men oʻzimni maqtashni xohlamayman: men shunchaki nima boʻlganini aytdim. Ushbu hikoyada men har bir voqea haqida haqiqatni yozishni va har bir voqeaning haqiqatidan boshqa narsani aytmaslikni maqsad qilib qoʻyganman, natijada men ota va aka sifatida koʻrgan hamma yaxshi va yomon narsalar haqida gapirib berdim va qarindosh va notanishning har bir ayb va fazilati qanchalik muhimligini aytib oʻtdim.
- „Boburnoma“ da aytilganidek: Bobur, shahzoda va imperatorning xotiralari, Uiler M.Takston tomonidan tarjima qilingan (2002), p. xxvii
- Oʻz jonim – mening eng sodiq doʻstim. Mening yuragim, eng ishonchli sirim.
Manbalar
tahrirlash- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Hamidjon Xomidiy; Mahmud Hasaniy. Mashriqzamin hikmat boʻstoni. Toshkent: „Sharq“ nashriyotmatbaa konserni, 1997-yil — 251-bet.
- ↑ Ahmad Muhammad. Sharq haqni topdi..., (Sharq donishmandlari va allomalarining sara hikmatlari), Toshkent: „Sharq“ nashriyoti, 2006 — 124-bet.
