Ayzek Azimov

	Ayzek Azimov
	Vikipediyadagi maqola
	Vikiombordagi fayllar

Ayzek Azimov (inglizcha: Isaac Asimov)(2-yanvar 1920-yil; 6-aprel 1992-yil) — amerikalik fantast yozuvchi, fan targʻibotchisi va Boston universiteti biokimyo professori boʻlgan.

Iqtiboslar

Odamlar o‘zlarini qo‘shnilaridan yaxshiroq, madaniyatlari qadimiyroq va yuqoriroq, boshqa yerlarga tarqalgan jamiki yaxshi jihatlar ulardan olingan, yomonliklar esa o‘zga mamlakatlarda o‘ylab topilgan, deb hisoblashga o‘rganib qolganlar.
Kelajakda ham kitobning o‘rnini hech narsa egallay olmaydi, xuddi o‘tmishda egallay olmaganidek.
Agar shifokor menga besh minut umrim qolganini aytsa, vahimaga tushmayman. Faqat tezroq nimadir yozib qolishga urinaman.
Tarixiy jarayon shunday nuqtaga keldiki, endi insoniyatga dushmanlik qilish, yovlashish mumkin emas. Yerdagi odamlar bir-birlari bilan do‘stlashishlari lozim. Men, shu g‘oyani o‘z asarlarimda alohida taʼkidlab kelaman…
Mayli, barcha kishilar bir-birlarini yaxshi ko‘rmasinlar, biroq ular orasidagi nafratni albatta yo‘qotish shart.
Ilmiy fantastika barcha odamlarning birlashishlariga yordam beruvchi soha deb qattiq ishonaman.
Ilm-fanda ifoda etiladigan eng hayajonli so‘z “Evrika!” emas, “Mana bu ajoyib-ku!”dir.
Bahslashmaydigan ayollarni kamchiliklardan xoli deb hisoblayman.
Agar ovqat shirin bo‘lsa, u zararlidir.
Masʼuliyatlilik — og‘ir ish emas.
Insoniyat tarixini anglash qiyin. Kichik o‘zgarishlar katta kutilmagan natijalarga olib kelgan.
Jahli chiqib turgan odamning haqoratlaridan xafa bo‘lmang. Agar, u tinchlanib, haqoratlarini yana qaytarsa, shundagina ranjishingiz mumkin.
Hayotda turli savollarga to‘g‘ri javob topishdan qiziqarliroq ish bormi?
Balog‘atga yetganimizdan so‘ng, biz o‘zgarmaymiz, faqat yoshimiz ulg‘ayadi va ajinlarimiz ko‘payadi. Ammo, bu tashvish chekishga arzimaydi.
Kam degani, umuman yo‘q, degandan ko‘ra yaxshiroqdir.
Qarishni ham bilish kerak. Siz qariganingiz sari muloyimroq, odamlarga mehribonroq bo‘lib boring. Asosiysi, atrofdagilar siz o‘z hayotingizdan qoniqayotganingizni va rohatlanib yashayotganingizni ko‘rishsin.
Jamiyat boshida turuvchi robot yaratilganda, u eng yaxshi siyosatchi bo‘lgan bo‘lardi. Robototexnika qonuniga muvofiq, u odamlarga ziyon yetkaza olmasdi, zo‘ravonlik va poraxo‘rlik qilmasdi. U qarimas va o‘lmas ekanligini bilsa ham, vaqtida isteʼfoga chiqardi.
Avval o‘yla, keyin indama.
Seni kim deb hisoblashlari emas, sen o‘zingni kim deb his qilishing muhimdir.
Ishonch va matonat doimo mukofotlanadi. O‘simlik poyasini ushlab, shahd bilan hamla qiling, u dushmanga to‘qmoqdek tuyuladi. Taraqqiyot faqat ixtirolar orqaligina amalga oshadi.
Hayot – yo‘qotishlar zanjiridir. Yoshligingni, ota-onangni, do‘stlaringni, sog‘lig‘ingni va oxirida hayotning o‘zini ham yo‘qotasan.
Fantast-yozuvchilar nima qilayotganliklarini o‘zlari ham aniq bilmaydilar. Ularning ko‘pchiligi o‘z ijodlarini tirikchilik manbai deb aytishlari mumkin. Ammo, men uchun, ular — nomaʼlum va xavfli kelajakka boqishga jazm etayotgan insoniyat ko‘zlaridir.
Tarixchilarning maʼlumotiga ko‘ra Makedoniya shohi Filipp qo‘shni Sparta davlatiga bunday maktub yuborgan: “Agar, men yurtingizga kirsam, Spartani yer bilan bitta qilib tashlayman!” Ular bitta so‘z bilan javob qaytarganlar: “Agar!” Bu insoniyat tarixidagi eng qisqa javob xati hisoblanadi.
Saljuqiylarning buyuk hukmdori Malikshoh uzoqroq yashaganda yoki isteʼdodli taxt vorisiga ega bo‘lganda, Salb yurishlari avval boshdanoq halokatga uchrardi. Umuman olganda, salbchilarning ayrim muvaffaqiyatlari musulmonlar orasidagi kelishmovchiliklar tufayli yuz bergan.
Fransiyada, qirol Lyudovik VII davrida, shamol tegirmonlari qurilishi boshlangan. Bu g‘oya o‘sha paytlarda texnologiya sohasida ancha ilg‘or bo‘lgan Sharq mamlakatlaridan ortga qaytayotgan salbchilar tomonidan olib kelingan. Salb yurishlari natijasida, u yerlarda o‘rganilgan yangicha tafakkur va yetuk g‘oyalarning qimmati, yutqizilgan yoki yutilgan janglar ahamiyatidan ancha yuqori bo‘lgan.
Matematikadan boshqa hech vaqoni bilmasang, buyuk matematik deb hisoblanishing mumkinmi?
Olg‘a qadam tashlash uchun doimo sabab bor. Faqat uni o‘z vaqtida topib turish lozim.
Ishonch aqldan ustun.
Hayot, umuman olganda, antiqadir. Antiqalik unga to‘liq mos keluvchi yagona sifatdir.
Men amaldorlarning ko‘pini ko‘rdim, ammo ularning orasida baxtlilarini uchratmadim. Amal — polga qoqib qo‘yilgan kursi emas. Shuning uchun, amaldor doimo kursini kimdir siljitmasligidan ogoh bo‘lib, hamisha xavotirda ishlaydi.
Muammoni hal qilishning eng oson yo‘li — uni yo‘q deb faraz qilishdan iborat.
Olti — “aʼlo sonlar”ning birinchisidir. Uning bo‘linuvchilarining yig‘indisi o‘ziga teng. Yaʼni, 6 da ular uchta: 1, 2 va 3. Ularning yig‘indisi 6 ga teng. Bunday sonlar ko‘p emas. Undan so‘ng, 28 keladi: 1+2+4+7+14=28. Keyingilari, 496 va 8128 sonlaridir. Bu narsani qadimgi matematiklar yaxshi bilishgan.
Ilmiy haqiqat qonuniy yoki noqonuniy kabi tushunchalardan tashqaridadir.
Faylasuf bo‘lish uchun oliygohda o‘qish shart emas. O‘tkir aql va hayotiy tajriba kerak.
Ozod bo‘lishni istagan odamgina ozod bo‘la oladi.
Qo‘rquv — insonga kerak. U ehtiyotkor bo‘lishni o‘rgatadi va hayotni asraydi.
Biz qanday usulda rizq-nasiba topayotganimiz, qay holatlardan zavqlanayotganimiz, qanday g‘oyaga ishonayotganligimiz, nimalarni yaxshi, nimalarni yomon, deyayotganimiz — madaniyatdir.
Bu sayyorada birgina ishlab chiqarish rivojlangan edi, yaʼni davlat tomonidan birgina mahsulot — qonun chiqarilardi. Butun hayot jarayoni betinim boshqarilardi. Sayyorada odamlar, uy hayvonlari va parazit-tekinxo‘rlar yashardilar. Trantorda boshqacha hayot yo‘q edi.
Yomon xabarlar burgut qanotida keladi, yaxshilari esa toshbaqa oyoqlarida.
Ayni hayotdan qoniqmaslik insoniyatni taraqqiyotga va madaniyat rivojlanishiga undagan. Holatidan qoniqib o‘tiraberish — ortga ketishdir.
Pulning jozibasi — juda kuchli. Lekin, hayotga jiddiy qaragan odam uchun pulning o‘zi yetarli emas.
Kimnidir sevsang, uning ko‘zlarida hamisha quvonch chaqnayotganligini ko‘rging keladi.
Atirgul — loy va iflos tuproqda o‘sadi.
O‘tgan zamonni butunlay unutish mumkin emas, chunki u bugunni keltirib chiqargan.
Mish-mishlarni barcha zamonlarda to‘xtata olishmagan.
Sen ko‘phujayralik organizm sifatida taxminan ellik trillion hujayradan iboratsan. Lekin, shaxs sifatida, aytilgan barcha hujayralar ahamiyati yig‘indisidan muhimroqsan.
Ishlarni rivojlantirish uchun rejalar tuzishning o‘zi kamlik qiladi. Ularni vaqt kelganda o‘zgartirishni ham bilish kerak.
Men to‘satdan, odamlar ahmoqdir, degan fikrga kelib qoldim. O‘ylab ko‘ring, insonlar xatti-harakatlarini tartibga soluvchi qonun-qoidalar yo‘q edi, ularni o‘ylab topishdi. Ammo, odamlar, shu, o‘zlari o‘rnatgan qoidalarga rioya qilishmaydi. Ajab!..

Manba

1. Ziyouz.uz — Ziyo istagan qalblar uchun!